„Partytura śmierci” Jan Seghers

Monsieur Hofmann, starszy mężczyzna, mieszka w Paryżu od wielu lat. Codziennie rozpoczyna poranek w barze „Journal” gdzie zamawia tartinkę i latte. Rozmyśla o swoim życiu i o zbliżającej się nieuchronnie śmierci.

„Kiedy człowiek jest młody, musi od czasu do czasu myśleć o śmierci, żeby nie zgłupieć z zarozumiałości. Gdy jest stary, musi o niej myśleć, żeby cieszyć się dniem i nie stać się ponurakiem”.

Hofmann nagle zostaje zaproszony do telewizji ARTE na wywiad w programie „Sąsiedzi jak  ty ja”. Jego rozmówczynią ma być dziennikarka Valerie. Sam  nie spodziewa się jak wiele ten wywiad zmieni w jego życiu. I nie przypuszcza, że w zwykłym programie o zwykłych ludziach, nagle zacznie mówić o swojej przeszłości. O pewnej nocy i o rodzicach o których starał się zapomnieć przez 64 lata. Na jaw wychodzi bolesna prawda o żydowskim pochodzeniu i powraca kwestia wojny.

Jak wpłynie na jego życie ten z pozoru zwyczajny wywiad? Co znajdzie się w kopercie jaką będzie chciała wręczyć Hofmannowi tajemnicza staruszka? Zdradza to poniekąd tytuł – nagle odnajdzie się wczesna, nie publikowana partytura operetki niemieckiego kompozytora Offenbacha o którą będą się zabijać wydawnictwa muzyczne.  Sprawa stanie się tajemnicza, do tego stopnia, że Valerie znajdzie się we Frankfurcie z kneblem w ustach. Dlaczego?

Poznamy również Evę, kobietę, która lubi policjantów i marihuanę, często miewa urojenia, a pewnego dnia zgłasza na policję obecność dziwnego mężczyzny o przeszywającym wzroku, siedzącego sobie najzwyczajniej w świecie na ławce. Policja nie traktuje tego poważnie, bo nie może aresztować kogoś kto tylko siedzi na ławce. Siedzi i patrzy. W jeden punkt. Jaki?

Jest dobrze do momentu kiedy na małym stateczku od dobrze zamierzonych strzałów ginie pięć obcych sobie osób. Do akcji wkroczy Robert Marthaler, nadkomisarz znany już z poprzednich książek Seghers’a. Śledztwo ma na celu oczywiście ustalenie jakiegoś powiązania między ofiarami, jeśli w ogóle ono istnieje…. Kto przeprowadził taką egzekucję?

Do tego komisarz Robert Marthaler, smutny,  zagubiony, nie mogący odnaleźć swojego miejsca, mówi „zapodziałem się światu” (piękne moim zdaniem określenie) – w tym stwierdzeniu widać, że ciężko mu jest znaleźć cel, ciągle ma mało czasu dla Terezy, a praca niestety przekłada się na brak zdrowej relacji w związku.  Na domiar wszystkiego komisarz przygotowuje się do roli ojca.  Jest mu  po prostu ciężko. Dochodzą do tego zmiany personalne w pracy, które go irytują.

Podobnie w sumie ma Hofmann, też jest smutnym i zagubionym człowiekiem. Od dziecka czuje się pozbawiony ojczyzny, rodziny, szuka własnego miejsca, próbuje normalnie żyć, ale nostalgia i melancholia towarzyszą mu od wielu lat …  Czy zdecyduje się na przyjazd do Frankfurtu? mimo iż wcześniej zarzekał się, że nigdy jego noga nie stanie na niemieckiej ziemi?  Czy również będzie szukał „siebie”, swoich korzeni?

Fantastyczna książka, chyba najlepsza do tej pory Seghersa, brawurowa akcja, intryga, im dalej brniemy w akcję, tym bardziej nic nie wiemy, po to by w finale dać się zupełnie zaskoczyć. Seghers gra z czytelnikiem, dając dyskretne wskazówki jak chociażby tytuł odnalezionej operetki. Składamy całość niczym puzzle choć pozornie nic do siebie nie pasuje i może się wydać kompletnie bez sensu.

To nie tylko świetny kryminał, to również książka poruszająca temat wojny i obozów, temat własnej tożsamości, ale też i miłości do kobiety.  Okładka  – mistrzostwo.