„Biały pająk” Heinrich Harrer

Na czym polega trudność zdobycia tej stosunkowo niewielkiej góry (w porównaniu do innych np. himalajskich szczytów)? Mówię oczywiście o Eigerze – słynącym ze swej północnej ściany szczycie w Alpach, o wysokości 3970 m npm.

Północna ściana Eigeru, to praktycznie 1800 metrowy pion, wyeksponowany z wieloma przewieszonymi miejscami, to ściana która zbiera wszystkie nadciągające z dołu niepogody, wystarczy byle chmurka, która zaczepi się o małą wklęsłość skały, a rozpętuje się burza z gradem i zamiecią, podczas gdy w dole turyści opalają się w upalnym słońcu. Pogoda na ścianie zmienia z godziny na godzinę. Jest takie miejsce nazwane Trawersem Hinterstoissera – w 1937 alpinista Hias Rebitsch miał tam tzw. czystą skałę, a rok później Fritz Kasparek walczył w tym samym miejscu w całkowicie oblodzonej. Niebezpieczna to góra, przerażająca, złapała w swoje sidła wielu alpinistów. W 1935 Karl Mehringer i Max Sedlmayer jako pierwsi zaatakowali ścianę północna Eigeru. Nie znali tej góry, wiedzieli o niej tylko tyle, ile zaobserwowali z dołu przez lornetki. Wielka to była odwaga porwać się na taki atak. Niestety, im wyżej docierali, tym było gorzej. Nie mogli już zawrócić z wielu przyczyn, jedyną drogą była droga w górę, ale pogoda i zimno sprawiły, że obydwoje zamarzli w miejscu, które teraz nazwano Biwakiem Śmierci.

Kolejnym tragicznym wypadkiem była śmierć Toniego Kurza i jego kolegów  (przywoływana już przez Joe Simpson’a w książce „Zew ciszy”) – najbardziej wzruszająca, bolesna i zapamiętana. Toni – młody skromny człowiek, wybrał się z grupą 3 kolegów alpinistów na północną ścianę Eigeru. Na słynnym Trawersie wspomnianym wyżej dochodzi do tragedii. Lawiny spadających kamieni, oblodzenie i silne wichury zmuszają chłopaków do odwrotu, tylko że tego odwrotu już nie ma…

Toni Kurz jako jedyny żywy zostaje zauważony przez dróżnika kolejki, która jeździ tunelem mniej więcej w połowie wysokości góry. Ten wzywa pomoc, a ta kiedy nadchodzi nie może podejść do wiszącego na linie Toniego. Przewodnicy każą mu czekać….. długo czekać….

śmierć Toniego Kurz'a

Toni wisiał na tej linie wiele godzin, 4 noce, smagany wiatrem i mrozem, z jego raków zwisały 20 centymetrowe sople a lewa ręka zamieniła się w bryłę lodu. Wielka odwaga i determinacja a także siła przy próbie ratunku (kiedy wyczerpany jedną ręką i zębami przez 5 godzin próbował rozplątać oblodzoną linę) sprawiły, że do tej pory mówi się o nim jak o bohaterze. Walczył ze śmiercią do końca, nie poddawał się, widząc spadające w dół ciała towarzyszy… Oto co krzyczał do przewodników, którzy chcieli go uratować:

„Sam zostałem, Hinterstoisser spadł, całkiem w dół. A Rainer został przyciągnięty przez linę do karabinka i tam zamarzł. Angerer wisi pode mną, też martwy – spadając powiesił się na linie”.

Książka Heinricha Harrer’a – pierwszego zdobywcy tej strasznej północnej ściany Eigeru w 1938 roku – to książka o ludziach i ich determinacji, o sile niebezpiecznej natury i o walce z nią. O zdobywaniu, o przegrywaniu. O życiu i o śmierci. O rozpaczy i dumie. To jedna z najważniejszych pozycji w literaturze górskiej. A czym jest ten sławny tytułowy Biały Pająk?

„Nazwa tej szczytowej części ściany Eigeru bierze się z jej wyraźnego podobieństwa do olbrzymiego pająka. Rzadko się zdarza, aby nazwa pochodząca od zewnętrznego podobieństwa oddawała równocześnie prawdziwą istotę nazwanego. Pająk w ścianie Eigeru jest biały – jego korpus składa się z lodu i wiecznego śniegu. także stumetrowe odnóża są białe. Żywy lód ciągnie się z niesamowicie stromego pola firnowego poprzez rynny, rysy i szczeliny – w górę, w dół, na prawo i lewo, we wszystkich kierunkach i pod różnymi kątami. Pająk czeka. Kto wybrał drogę przez północną ścianę, musi przezeń przejść, nie może go ominąć. I nawet dla najlepszych i najszybszych Pająk jest najcięższą próbą. […] Jego niebezpieczeństwa alpinista musi pokonać w ostatniej partii ściany, gdy już jest zmęczony wieloma dniami wyczerpującej wspinaczki i osłabiony zimnymi biwakami. Tutaj nie może odpocząć. Kto chce ujść potokom lawin na Pająku, musi wiedzieć, że z tego niezwykle stromego miejsca nie ma ucieczki. Musi umieć cierpliwie i rozważnie rozłożyć swoje siły, bo ponad Pająkiem zaczynają się przewieszone, zalodzone Rysy Wyjściowe i tam są one potrzebne. Kto cierpliwość i rozwagę zamieni na pędzony strachem, gorączkowy pośpiech, stanie się rzeczywiście podobny do muchy, która tak długo trzepocze się w pajęczej sieci, aż traci przytomność i pozostaje w niej na zawsze”.

Biały Pająk z bliska

Na koniec (strasznie długa ta notka mi wyszła, pewnie i tak nikt do końca nie doczyta) zdjęcie tej okropnej ściany ze wszystkimi szczegółowo opisanymi miejscami pojawiającymi się w książce. Pozycja obowiązkowa dla fanów literatury górskiej i pasjonatów gór. Harrer na końcu zamieszcza nawet szczegółowy opis własnej drogi na wierzchołek.

„Gór nie można pokonać ani zdobyć, można tylko na nie wejść”

Północna ściana Eigeru

A tutaj link dla zainteresowanych