Krystyna Chiger, Daniel Paisner „Dziewczynka w zielonym sweterku” (+ DVD)

Wzruszająca, porażająca, mocna w treści, pełna emocji, czasem wręcz zapierająca dech książka. Prawdziwa historia Krystyny Chiger, Żydówki z Lwowa, która w książce ma około 8 lat, ale zachowuje się jak dojrzała kobieta. Jako mała dziewczynka z rodzicami i młodszym bratem, z dość zamożnego domu zostaje najpierw przeniesiona do żydowskiego getta utworzonego podczas okupacji niemieckiej. Co za okrutne czasy to były…. aż ciężko sobie wyobrazić co musieli przeżywać ludzie, którzy żyli w ciągłym strachu przed łapanką, w ciągłej obawie przed tym, że być może jakiemuś niemieckiemu czy rosyjskiemu oficerowi nadepną na odcisk i zostaną zastrzeleni, albo że nie wyczyszczą jak należy kostki brukowej na jezdni (bo i to musieli robić) i również zostaną zastrzeleni bądź skazani na powieszenie. Niesamowita postać ojca Krysi – pana Ignacego. Mądrego, dumnego, odważnego człowieka, który wszystkie polecenia oficerów, nawet te najbardziej absurdalne wykonywał zawsze do końca i zawsze przed czasem, czym zyskał sobie szacunek jednego cwanego ważniaka – ale o tym doczytajcie. Postać ogromnie silnej kobiety – matki Krysi, która dla dzieci zrobiłaby wszystko…

Kilka obrazów: Krysia siedząca  przez wiele  godzin w ciągu dnia z młodszym braciszkiem w skrytce w pokoju wykonanej przez ich ojca, zakamuflowanej dość dokładnie, by żołnierze wpadający nagle do mieszkań nie byli w stanie jej zauważyć. Skrytka ta tak ciemna i mała że dwie małe osóbki wyglądają i czuja się niczym płody w brzuchu matki. Wyobrażacie sobie tak każdy dzień? Wyobrażacie sobie niemożność wyjrzenia przez okno, bo być może ktoś Was zauważy i zabierze do obozu śmierci. Wyobrażacie sobie życie w pokoju, w którym mieszka osiem rodzin naraz? Albo brak zabawek, ubrań… ciągle tylko ten jeden znoszony zielony sweterek, rozłożony na podłodze, gotowy do założenia w razie nocnej ucieczki… Ten sweterek istnieje naprawdę. Jest do tej pory eksponatem w Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie.

To wszystko jednak co napisałam, jest tylko preludium do gorszych rzeczy. Rodzina musi uciekać, chroni się w kanałach Lwowa. Nie ma wyboru. Strach i wola przetrwania, czyli po prostu strach przed śmiercią powodują decyzję ‚zamieszkania’ pod ziemią, w wilgoci, ciemności, brudzie, ze szczurami… Trwa to 14 miesięcy, w czasie których ogromną rolę odegra pewien złodziejaszek – kanalarz: Leopold Socha. Serce mi się krajało, gdy czytałam jak ciężko było przystosować się małej Krysi do ‚nowych’ warunków, jak bardzo się bała, jak tęskniła za słońcem… zresztą wystarczy spojrzeć na okładkę…

„Setki szczurów, może tysiące. I robaki. Pokłady tłustych, oślizłych robali wszelkich rozmiarów, robali pokrywających całe ściany, kamienie, warstwy mułu. To było obrzydliwsze niż najokropniejszy koszmar, a my byliśmy w samym jego środku.”

Poza tym, to była rzeczywista rozpaczliwa walka o przetrwanie. Prawdziwy heroizm. Bardzo podziwiam…

Więcej nie umiem o tej książce powiedzieć. Nie obejrzę również filmu na jej podstawie ” W ciemności” w reż. Agnieszki Holland. Dlaczego? bo po prostu nie potrafię… za dużo emocji kosztowało mnie samo przeczytanie książki pisanej z perspektywy 8letniej dziewczynki.

Za egzemplarz dziękuję wydawnictwu PWN. Chętnie przekażę książkę innej osobie. Dołączono do niej DVD z wywiadem z panią Krystyną Chiger. Wystarczy się wpisać pod notką do piątku do 20.tej. Na wymyślanie pytań, lub innych konkursów nie mam głowy.