„Głos” Arnaldur Indridason

„W tym kraju karłów nikomu nie wolno wystawać ponad przeciętność” – podsumowała Elinborg siadając na łóżku – Nikt nie może być inny”.

Trzecia książka islandzkiego pisarza nie jest już tak bardzo mroczna jak poprzednia „Grobowa cisza”, chociaż nadal akcja dzieje się w ponurym klimacie Islandii.

W Reykyaviku znajduje się jeden z lepszych hoteli o bardzo dobrej renomie, w którym pewnego dnia pokojówka znajduje martwego portiera. Gudlaugur, bo tak miał na imię mężczyzna, zostaje znaleziony w swoim pokoju przebrany za Świętego Mikołaja. Wielokrotne dźgnięcia nożem i opuszczone spodnie świadczą o tajemniczym morderstwie, którym oczywiście zajmie się komisarz Erlendur. Przebranie portiera o niczym nie świadczy, prócz tego, że zbliżają się święta Bożego Narodzenia a Gudlaugur co roku pełnił rolę św. Mikołaja. O czymś jednak świadczą opuszczone spodnie i prezerwatywa na jego członku.

Komisarz wynajmuje pokój w hotelu, mimo tego, iż zbliżają się Święta. Nic go nie trzyma w domu, nic go do niego nie ciągnie. Jest samotny. Podobnie jak zamordowany portier. Stary i opuszczony przez rodzinę człowiek od wielu lat mieszkał w hotelu w małym pokoiku / składziku. Był niezastąpiony jeśli chodzi o małe naprawy, tzw. złota rączka. Mimo wielu lat jakie spędził w hotelu nikt jednak nic o nim nie wie. Dyrektor hotelu, kierownik recepcji, pokojówki – wszyscy twierdzą, że Gudlaugur mało ich obchodził. Był, żył sobie samotnie, nikomu nic nie mówił – więc nikt nawet nie próbował się z nim zaprzyjaźnić. Po co? Każdy ma przecież swoje problemy, swoje rodziny, nikt nie ma czasu na zajmowanie się biednym, starym człowiekiem, który w hotelu jest niczym zjawa. Niewidzialny. Nieistotny. Nieważny. Morderstwo również nie przyczynia się do zbyt wielkiego zainteresowania osobą Gudlaugura. Cóż, i tak miał być zwolniony. Obojętność to cecha wielu ludzi. Każdy przecież  żyje swoim życiem, nie zwracając uwagi na innych.

Erlendura zastanawia plakat w pokoju portiera – plakat dziecięcej gwiazdy filmowej Shirley Temple. Przypadkowo okazuje się, że portier w dzieciństwie był jednym z najcudowniejszych głosów pewnego chóru chłopięcego. To jemu wróżono wielką światową karierę, to on nagrał dwie płyty, o które teraz walczą kolekcjonerzy. Dlaczego zatem Gudlaugur skończył jako portier? Dlaczego jego rodzina, którą przesłuchuje Erlendur, jest dziwnie obojętna? Ojciec, siostra coś ukrywają, pełno w nich nienawiści, ironii i obojętności. Erlendur będzie zgłębiał rodzinną tajemnicę,  która sprowokuje również jego osobiste wspomnienia i przemyślenia. Bardzo smutne – dodajmy. A śledztwo.. cóż… sami doczytajcie.

Oprócz intrygi kryminalnej, to obraz społeczeństwa w jakim żyjemy. Nie tylko Islandia przecież jest krajem, gdzie „nikt nie może być inny”. Ktoś kto się wyróżnia, jest albo wyśmiewany i traktowany z pobłażaniem, albo nienawidzony, bo inni mu zazdroszczą.

Dodatkowym problemem poruszonym w książce jest traktowanie dziecka jako przedmiot, którego zadaniem jest wynoszenie na piedestał ego rodzica. Dziecko nie może robić tego co inne dzieci – musi cały dzień ćwiczyć (tutaj chodzi o głos), musi spędzać czas na czytaniu wierszy, które mają budować jego wrażliwość, nie może bawić się z innymi dziećmi, zresztą… żadne dzieci nie chciałyby się nawet z takim ‚innym’ dzieckiem bawić. Dzieci są zbyt szczere. Obserwują, widzą, ranią inne, te bardziej wrażliwe,  wypowiadając dotkliwe uwagi, wyśmiewając się, wpędzając w kompleksy. Ale nie to jest najgorsze. Najgorszym dla takiego ‚innego’ dziecka jest zawieść zaufanie rodzica, który w nim pokłada wielkie nadzieje. Często kończy się to bardzo źle dla obydwu stron. I o tym właśnie jest ta książka. I o czymś jeszcze. Pełna tajemnic, mądra, smutna. Polecam.

„Głos”. Arnaldur Indridason, Wydawnictwo W.A.B., 2011, stron 344