„Kruchy lód. Dziennikarze na wojnie” Anna Wojtacha

Anna Wojtacha od wielu lat jest dziennikarką TVP Info i korespondentką wojenną. Odważna, bystra i inteligentna kobieta, nie znająca (można by powiedzieć) strachu jest wysyłana od zawsze w najbardziej niebezpieczne rejony świata. Mając 28 lat relacjonowała wojnę domową w Gruzji, kiedy Osetia żądała niepodległości. Niewiele lat później znalazła się w Strefie Gazy, gdzie Izraelczycy i Palestyńczycy bezlitośnie mordowali się nawzajem, nie patrząc czy ginie żołnierz, czy cywil, czy pies, czy dziecko. Była też w Indiach, Afganistanie, Tajlandii.

W książce „Kruchy lód” Anna Wojtacha opisuje swoje przeżycia w sposób bardzo prawdziwy, bez żadnego upiększania. Krew, śmierć, świsty pocisków, wybuchy bomb, ogień, płacz i wszechobecny strach są tłem dla ekipy telewizyjnej, która zrobi wszystko aby znaleźć się w najniebezpieczniejszym miejscu i zrelacjonować na żywo wszystko to co się dzieje. Anna Wojtacha jest wyraźnie uzależniona od adrenaliny i po części od bycia pierwszą w zrobieniu jakiegoś ujęcia.
Nie sądzę, żeby była to jakaś megalomania. Po prostu: chcesz być dobrym korespondentem wojennym, pchaj się pierwszy. A Wojtacha od dziecka chciała.

No i tak próbuje z ekipą telewizyjną zrobić dobre ujęcie, nadać „lajfa” takiego, żeby widzowie poczuli atmosferę i klimat miejsca, żeby dotknęli wojny siedząc w ciepełku przed telewizorem. Nieważne, że jest ubrudzona, bez makijażu, przepocona, śmierdząca papierosami wypalanymi naprędce z nerwów, ze strachu, dla odreagowania, nadająca na żywo pomiędzy jednym świstem pocisku a drugim wybuchem bomby, z jak mówi „włączonym trybem terminatora” bo przecież trzeba w tym zawodzie jakoś ‚wyłączyć’ emocje.

Po czasie spędzonym w tej swojej pracy, wraca się do domu, patrzy na nasze budynki, ulice, na ten normalny zgiełk i myśli :

„Ludzie rozmawiają, jedzą, śpią, a przecież TAM umierają inni ludzie. TAM wypruwa się innym ludziom wnętrzności w imię idei, w imię Allaha, w imię zasad, które są pokryte zielonkawym kolorem dolarów. TAM nie ma co jeść TAM – czyli nie u nas. TAM – czyli daleko. TAM – czyli nas nie dotyczy. TAM jest obce i bezkształtne. Jest najwyżej dwuminutowym przekazem. Jest bezgłośnym rozdarciem. Jest krwią, która nas nie brudzi, bo zabezpieczeni jesteśmy tarczą ekranu telewizyjnego. TAM jest zawsze zbyt daleko, choć wojna nigdy nie jest daleko. To tylko nam uroiły się dziwne podziały czasoprzestrzeni. Wybieramy zawsze tę, o której mówi się: kraje wysoko rozwinięte. Odgradzamy się, choć przecież tak mało nas dzieli. Bo jeśli zabrać nam ubranie, chleb i pieniądze, odłączyć wodę i prąd, to jesteśmy tacy jak ONI. ONI, których imion nawet nie staramy się zapamiętywać”.

Tak sobie myślę, że Wojtacha jest korespondentką wojenną po to, aby właśnie uświadamiać zwykłym ludziom, siedzącym w swoich wypasionych domach, w eleganckich ciuchach, że na świecie nie jest tak pięknie jak pokazują biura podróży. Że jadąc na wycieczkę do Jerozolimy i siedząc w restauracji nie zdajemy sobie sprawy, co, ileś kilometrów dalej w strefie Gazy przeżywają bądź przeżywali mieszkańcy. Nie zdajemy sobie sprawy, że dzieci, których rodzice zostali rozerwani przez bomby na ich oczach, będą już do końca życia płonąć gniewem i nienawiścią do wroga, że dzieci te zaczną tworzyć kolejne pokolenie zemsty. Nie zdajemy sobie sprawy z faktu, że te dzieci: „dzieci Gazy” (jak je nazwano), a które na jakiś czas przyjechały do Polski (co jest opisane w jednym z najbardziej wzruszających rozdziałów), pierwszy raz widzą las, dziwią się, że z kranu leci zimna i ciepła woda, że nigdy nie będziemy mieć odłączonego prądu, że lecący helikopter nie zawsze oznacza nalotu i nie trzeba padać na ziemię lub uciekać…

Wojtacha mówi, że do niej należy relacjonowanie, nie może być subiektywna a to bardzo trudne: kiedy w Gruzji widzi się młodziutkich chłopców w mundurach żołnierzy wysłanych na wojnę, a którzy tak naprawdę nie wiedzą o co w niej chodzi i chcą zadzwonić do mamy; kiedy w opanowanym przez terrorystów hotelu Obeiron w Indiach robi wywiad z mężczyzną, który cudem uniknął śmierci, kiedy w Kabulu rozmawia z podpaloną przez męża kobietą, kiedy widzi dziecko postrzelone w Strefie Gazy, albo kiedy inne dziecko żyje, ale właśnie urwało mu nogi…Łzy cisną się do oczu nie tylko jej, ale nawet tym twardzielom z jej ekipy telewizyjnej.

To nie jest łatwy kawałek chleba. To jest koszmarny zawód, do którego trzeba mieć ogromną motywację. My, siedząc przed telewizorem, widzimy to wszystko przez chwilę. Dwie minuty relacji a potem, przełączamy na inny kanał, gdzie reklamują nam podpaski bądź sos do spaghetti.
I jesteśmy wobec ogromu zbrodni, z jakiego zwykle nie zdajemy sobie sprawy, bardzo żałośni narzekając w swoim grajdołku na pierdoły bez znaczenia. Wojtacha stąpa po kruchym lodzie, by chociaż części z nas to uświadomić. Jest w tym szczera. Jej debiut wciąga i daje mocno po głowie, chociaż zdarzają się i humorystyczne momenty, co dziwne aż, prawda? Śmiać się w tym ogromie tragedii? Tańczyć w Sylwestra, nie zwracając uwagi na pociski? Żartować z leżącego oderwanego penisa, że to członek partii Bass? Cóż…. trzeba, żeby nie sfiksować.

Anna Wojtacha „Kruchy lód. Dziennikarze na wojnie. Relacja na żywo”. Carta Blanca, 2012, stron 232