„Wilk stepowy” Herman Hesse

„Jakże nie mam być wilkiem stepowym i nędznym pustelnikiem pośrodku świata, którego celów nie podzielam, którego radości są mi obce!”

„Jesteś dla tego prostego, wygodnego dzisiejszego świata, zadowalającego się byle czym, za bardzo wymagający i za głodny, on cie wypluwa, masz dla niego o jeden wymiar za dużo.”

Jakie to aktualne, prawdziwe. Oczywiście cytaty pochodzą z książki „Wilk Stepowy” Hermana Hesse, do której sobie często wracam. Pamiętam, że czytając ją pierwszy raz przeżyłam swego rodzaju szok – tak bardzo utożsamiłam się wtedy z głównym bohaterem. Nie była to łatwa lektura, nie dość, że często zmienia się narracja i styl, to jest sporo surrealistycznych wątków a także mocno egzystencjalnych przemyśleń.

Teraz trochę inaczej już ją odbieram, może mniej emocjonalnie niż kiedyś, ale i tak klimat, a szczególnie psychodeliczne zakończenie, kiedy bohater Harry Haller (poeta, outsider, którego postać nawiązuje do Fausta Goethego)  trafia do „magicznego teatru obłąkanych” oglądając wiele swoich różnych wcieleń – mnie powala. „Każdy człowiek składa się z dziesięciu, stu, tysiąca dusz”.

To książka o samotności, o poszukiwaniu prawdziwego „ja”, o nakładaniu i zrzucaniu masek, o kryzysie życia i pragnieniu śmierci czyli wolności absolutnej, o rozdarciu i nieprzystosowaniu.

To książka o miotaniu się w pustce własnego piekła, jakie jest z jednej strony własnym wyborem, a z drugiej niechcianym zatruwającym życie problemem. Jak to pogodzić? Jak poznać tajemnicę własnego istnienia? Jak zrozumieć siebie i odnaleźć się we współczesnym świecie, gdzie bycie outsiderem traktowane jest z reguły jak dziwactwo? Nie każdy ma prostą konstrukcję i  zadowala się przykładowo kanapą i telewizorem. Ktoś mający inne zapatrywania na życie, pasje może czuć się nieprzystosowanym do życia w społeczeństwie pełnym prostych konstrukcji, jeśli mogę tak powiedzieć…

„Samotność jest niezależnością, życzyłem jej sobie i zdobyłem ją po długich latach. Jest zimna, o tak, ale jest też cicha, cudownie cicha i wielka, jak zimne, ciche przestworza, po których wirują gwiazdy”.

Nie będę się o tej książce rozpisywać, bo jest wiele, naprawdę wiele, dużo mądrzejszych recenzji, gdzie mówi się o oniryźmie, porównuje klimat do  klimatu prozy Bułhakova, gdzie pyta się o możliwe lub nie, narkotyczne wizje bohatera, gdzie mówi się o wolnej miłości, gdzie są odniesienia do ruchu hippisowskiego…. I wiele wiele różnych innych mądrości, niewątpliwie ważnych. Ja jednak skupiam się w przypadku tej książki na jej chłonięciu, rozumieniu, odkrywaniu za każdym razem czegoś nowego. To dla mnie bardzo prawdziwa  proza, w której tęsknota za czymś nieokreślonym (miłością = sensem?) jest przejmująca.

Warto przeczytać, na pewno. Dla mnie to jedna z ważniejszych książek w życiu.

„Większość ludzi nie chce pływać, dopóki nie nauczy się pływania. Czy to nie dowcipne? Oczywiście, że nie chcą pływać! Urodzili się przecież dla ziemi, nie dla wody. I oczywiście nie chcą myśleć, gdyż stworzeni zostali do życia, a nie do myślenia! Tak, a kto myśli i któż z myślenia czyni sprawę najważniejszą, ten wprawdzie może w tej dziedzinie zajść daleko, ale taki człowiek zamienił ziemię na wodę i musi kiedyś utonąć.”

Jak wielu z nas utonie? Smutne to.

Herman Hesse, „Wilk Stepowy”, PIW Państwowy Instytut Wydawniczy, 2000, 244 strony.