„Księga Diny” Herbjørg Wassmo

„Księga Diny” jest pierwszą częścią norweskiej trylogii autorstwa Herbjørg Wassmo i jest to książka niezwykła, mroczna, dziwna i niepokojąco wciągająca. 

Główna bohaterka, tytułowa Dina to kobieta wcześnie wydana za mąż. Jakub jest dużo starszy od niej, ma własny majątek na północy Norwegii, w Reinsnes. Wdowiec, ogarnięty pożądaniem do pięknej Diny długo jednak na kartach książki nie będzie gościł. Już w prologu dowiemy się o jego nieprzypadkowej śmierci. To wydarzenie będzie początkiem historii kobiety nieokiełznanej, dzikiej, trochę niepoważnej, bezkompromisowej i mocno szalonej. „Jakaś aura szaleństwa i mocy otaczała tę młodą, na poły ubraną kobietę o rozczochranych włosach i dzikim spojrzeniu”. 

Jej dzieciństwo odbije się piętnem na całym życiu. Za fasadą pewności siebie i bezczelności, Dina skrywa strach małej dziewczynki, winnej śmierci swej matki, nie radzącej sobie z życiem. Mimo, iż zawładnie sercami wielu mężczyzn, świadomie ich wybierając, strach nie pozwoli jej na prawdziwy związek. To za jej sprawą Śmierć będzie cały czas blisko i będzie zbierać żniwo. Tak już musi być. Duchy zmarłych będą odwiedzać Dinę. Szczególnie duch jej matki, którego nie może i chyba nie chce się pozbyć.

Dina jest nikim i jest wszystkim. Przepełniona emocjami, choć małomówna. Silna choć słaba. „Inni panowali nad słowami. Wypływały z nich lekko. Jak oliwa na wodę. Rzeczywistość mieściła się w słowach. Słowa nie były Dinie przeznaczone”. Mimo to, potrafiła doprowadzić mieszkańców Reinsnes do szaleństwa, choćby tym, że zarządzała  całym domem i majątkiem nie kiwnąwszy nawet palcem.  Jej myśli płyną swoim, nikomu nie znanym torem, a do swojego świata Dina nikogo nie dopuszcza. „Jam jest Dina. Jakub mówi jedno, czyni drugie. To koń, który nie chce by go dosiadać. Wie, że należy do mnie. Ale boi się, że zauważę. iż chce uciec. Siedem razy skłamał, żeby uciec. Późno już. Ludzie są jak pory roku. Jakub niedługo przemieni się w zimę. Najpierw czuję cios. To chyba boli. Ale po chwili wszystko znika w nieskończoności, którą zawsze noszę w sobie. Płynę z pokoju do pokoju, między meblami, między ludźmi. Mogę sprawić, by potykali się o siebie wzajem. Wcale nie potrafią grać. Nie wiedzą, kim są. Wystarczy jedno moje słówko, by ich oczy zaczęły błądzić. Ludzie nie istnieją, już nie będę ich liczyć”.

Dina wie, jaką ma władzę nad ludźmi. Wie jak pokazać, że ma hojne serce i poczucie sprawiedliwości. Jest perfidna i zna się na liczbach. Wie gdzie się chowają, kiedy nie może się ich doliczyć, wie też jak łatwo można omotać każdego mężczyznę, ale wie też, jak się go potem pozbyć, by paradoksalnie z nią został. Bo tylko duchy jej nie zostawiają. Jednak do czasu.

To dziwna powieść. Piękna w tej dziwności, czasem trudna w odbiorze, ale ma coś, czego często powieściom brakuje: klimat, jakiś taki mroczny, niepokojący nastrój, który spływa podczas lektury na czytelnika. Czasem ciężko jest zrozumieć tok myślenia i zachowanie głównej bohaterki, nazywanej przez autorkę „wilczycą i amazonką, wojowniczką i olbrzymką”. Niezwykle poruszająca i sugestywna opowieść o kobiecie z wiolonczelą, na zawsze uwięzionej w swojej przeszłości, w świecie zranionego dziecka, żyjącej na pograniczu dwóch światów.  „Jam jest Dina, zabijam tych, których kocham”.

Synem Diny jest Beniamin, syn szczęścia, o którym jest druga część trylogii. Właśnie zaczęłam ją czytać, znów ten dziwny świat … bardzo mi się podoba… 

„Księga Diny” Herbjørg Wassmo, tłum. Ewa Partyga, wyd. Smak Słowa, 2014.